HAPENTARON PAKON PANGARUSION NA HUNBANI NAIBATA

“I Raja-raja 5:9-14”

Parlobeini Paima itangkasi hita hatoranganni ambilan on dear parlobei ipajorei hita pasal bindu ni ambilan on ase ulang palegan-legan holi bindu ni ambilan bani hata Simalungun pakon bindu ni ambilan bani hata Indonesia. Halani legan bindu pakon ayat ni ambilan on bani Bibel Simalungun ampa Bibel Toba pakon Alkitab. Bani Bibel hata Simalungun pakon Toba ia bindu 4:1-20 do hansa anjaha bindu 5:1-32. Hape bani Alkitab na marhata Indonesia pasal 4: 1-34 janah pasal 5: 1-18. Hunbani hatorangan na ibabou in tangkas ma iidah hita sangkanja perbedaan ai. Halani ai irikhon hita ma parbagi ni pasal bani Alkitab ase dos parbagini bindu bani Bibel hata Simalungun pakon Alkitab ase ulang himong hita laho mangarusi pasal bindu on. Sonon ma parbagini bindu ai: Bindu 4: 1-34 ai ma deba hunbani  bindu 5:1-14 bani Bibel Simalungun, janah bindu 5 ipungkah ma hunbani bindu 5 ayat 15-32 gabe bindu 5: 1-18. Ase ambilanta on bani Bibel hata Simalungun bani bindu 5: 9-14 tapi bani Alkitab pasal 4:29-34.

Ganup do jolma marsura-sura ase tarmurmur goluhni.Sagala parhiteian do ibahen jolma in sonaha ase tarmurmur goluhni. Halani gab porluni deba lang parduli age maralo hunbani hata ni Naibata asal ma tarmurmur goluhni. Salomo ma gabe usihan hubanta pasal keberhasilan bani goluh ampa harajaonni. Hatarmurmuranni si Salomo lang tarsirang ai hunbani aha na ipangindoni si Salomo sanggah manggalang i Gibeon. Ibere Naibata do kebebasan bani si Salomo laho mangindo aha na porlu bani dirini (3:5). Na ipangindo si Salomo lang  ganjang ni umur, barang habayakon, barang hosah ni  musuh tapi uhur na pantas laho manggomgom bangsa-Ni, ase ibotoh manirang na madear hunbani na masambor.Isuhuni Naibata do pangidoanni si Salomo ai. Ibere Naibata do uhur na pentar anjaha na pantas, ase ulang adong na songonsi ilobeini barang na sihol tubuh ope ipudini.Ondo singkam mabarbarni hatarmurmuranni si Salomo bani goluhni ampa bani panggomgomionni. Ase ambilan on sihol pasaksakhon hubanta aha do pulunganni mambahen ase tarmurmur pargoluhan ni si Salomo i bagas kepemimpinanni na lang pitah bani bangsa Israel tumang tapi dihut bani haganup inggot bangsa.

Hatoranganni

Marsambat-sambat do pasu-pasu na iuseihon Naibata hubani si Salomo bani goluh ampa pamarentahanni. Ganupan in patubuhkon halongangan do hubani bangsa Israel age hubani bangsa simbalog.Sar do barita pasal panguhumion ni si Salomo pasal dua halak boru jalang na jongjong i lobeini mangindo haadilon pasal ise do sasintongni simada anak na manggoluh ai.Panggomgomionni si Salomo bani ganup harajaon hun Bah Eprat das hu tanoh ni halak Palistim das hu parbalogan ni Masir.Iboan sidea do sohei anjaha pambalosi do sidea bani si Salomo sadokah goluhni.Halak Juda pakon Israel na bueini songon horsik na itopi ni laut mangan minum anjaha marmalas ni uhur do. Haganupan in sihol pabotohkon hagogokni padan ni Naibata hubani si Abraham sanggah luar hun tanoh Ur Kasdim. Panggomgomion ni si Salomo mamboan hadameion, haadilon, malas ni uhur bani masyarakat age bani samah nagori na i bagas gomgomanni.Fungsi sisonon do sasintongni hajongjonganni pambobai atap pemimpin i tongah-tongah ni masyarakat, gereja ampa bangsa. Hansi riap do hita mangidah hatiha on, buei do pambobai atap pemimpin na mambahen hageoron pakon hagaoron halani lang marianan be hapentaron ni Naibata i bagas uhur ni sidea. Lang jonom be bani hadirionni usih songon na isobut ni si Salomo bani Podah 1:7a: ”Biar mangidah Jahowa do parmulaan ni habotohon”. Dob ni mambur merap ma na iparmahani songon dayok na lang marindung siok-siok mangindahi indungni. Salomo ai ma raja na ihabiari age raja na hunja pe, ambahni ai tarbarita do si Salomo ai ma raja na bayak nornor (ay 22-26). Tontu haganupan hasurunganni si Salomo lang halani gogoh ampa hapistaranni tapi roh ni hunbani Naibata. Ase hapentaron ampa pangarusion na hunbani Naibata do onjolan ni haganupan mambahen ampei hubani si Salomo hatarmurmuron in. Ai lang indo na isobut  ayat 5:9 bani Bibel atap ayat 4:29 bani  Alkitab: “Anjaha ilayak-layakhon Naibata do hubani si Salomo hapentaron pakon pangarusion na bagas tumang pakon buei pambotoh, usih songon  horsik na itopi ni laut bueini”. Dua pahara na ibere Naibata hubani si Salomo bani kepemimpinan ai ma Hapentaron pakon pangarusion. Parlobei: Hapentaron bani hata Indonesia ai ma hikmat,Heber khokmah mararti keahlian, habijakon, pangarusion na bonar. Hata on surdungni hubani biar mangidah Jahowa anjaha sihol patangkashon hubanta paboa hapentaron in, ai ma Naibata sandiri. Paduahon: Pangarusion bani hata Indonesia ai ma pengertian hata Heber utebunah na mararti kemampuan untuk menerapkan, berargumentasi, dengan wawasan yang luas.Ase bolag do na hinamkamni hapentaron pakon pangarusion na mangatasi haganupan hapentaron pakon pangarusion na idunia on. Hinorhonni hapentaron pakon pangarusion na hunbani Naibata na bagas tumang pakon buei pambotoh mambahen boi igomgomi si Saloma bangsa Isreal i bagas damei, mabiar inggot sagala bangsa-bangsa simbalogni. Isobut teks ni ambilan on do hubanta deba hasurungan pambotoh na bagas tumang na ibere Naibata hubani si Salomo na mangatasi sagala hapentaron na adong bani hatiha ai, ai ma:

  • Iatasi do hapentaron ni halak parhapoltakan pakon hapentaron ni halak Masir ay 4:30 //5:10. Tarbarita do hapentaronni sidea pasal bintang-bintang na ilangit hunbani na hinan.Ase pangarusion pasal langit sahira sarupa do ai pakon pangarusion pasal para dewa. Ase lang pala longang hita pasal halak parhapoltakan na tarbarita hapistaranni age hagogohan magisni. Ra sidea onma na isobut gabe para magos atap majusi na ibagas Padan Nabaru na isobut halak Majus na hun hapoltakan.
  • Pentaran hunbani si Etan halak Esrahi ay 4:31// 5:11.Goran Etan bani hata, Heber Eitan mararti tahan lama. Ia sahalaak na pentar bani panorang Raja Salomo, na itandai anjaha idilo halak Ezrahi hunbani ginompar ni Juda.
  • Pentaran hunbani si Heman, si Kalkol ampa si Darda anak ni si Mahol. Lang dong jumpah hita hatorangan na banjei pasal na tolu goran in sobali na  jumpah bani Psalmen 88:1  manobut pasal si Heman. Hunjon taridah paboa natolu halak in dihut do bani odoran bilanganni halak na pentar bani hatiha ai.

Hapentaron ni si Salomo lang singan mangatasi hapentaron ni na pentar bani hatiha ai tapi lobih hunjai ope. Banjei do isobut hasurunganni si Salomo halani hapentaron na iondoskon Naibata hubani  (4:32-33// 5:12-13).Isuratkon do tolu ribu podah, saribu lima buei ni doding. Ibotoh do homa mamakei ganup pardalanan ni goluh gabe parhiteian parohkon parbinotohan anjaha mambere podah.Ibotoh do homa mamahei hayu, pinahan, manuk-manuk, gilok-gilok pakon dengke gabe parhiteian mambere pangajarion na mamboan hubani hadearon. Ganup na tinompa ni Naibata boi ibahen si Salomo gabe parhiteian mambere podah. Sahira boi si Salomo marbual pakon sagala na tinompa in. Aha na ihorjahon si Salomo patubuhkon halongangan bani ganup bangsa inggot. Jadi marrohan ma halak hun ganup bangsa sihol mambogei hapentaronni si Salomo, hunbani ganup raja na mambogei barita pasal hapentaronni ai.. Tontu aha na jumpah bani si Salomo gabe perenungan do banta rombang. Heja mareta-eta do nuan jolma in (kuria) hubani humpulanni na porsaya atap gereja laho mambogei hapintoran ni Naibata atap suharni do use gabe mandimpurus do halak (kuria) hunbani humpulanni na porsaya in. Tontu anggo heja mareta-eta do halak hupartumpuanni na porsaya atap marguru bani kepemimpinanta tontu dong ma hasurungan na iidah halak hunbani hasadaon atap kepemimpinanta. Tapi anggo mandimpurus do halak hunbani humpulanni na porsaya tontu na lang jumpah be ijin hauhuron na hunbabou in.Sungkun-sungkun hubanta rombang; Hasurungan atap hatarmurmuran aha do nuan na jumpah bani hasadaonta atap bani dirinta na mangaku i bagas Jesus mambahen purikas hasoman roh bani hasadaonta? Hasurungan atap hatarmurmuran aha do nuan jumpah bani kepemimpinanta ase roh halak hubanta marguru pasal kepemimpinanta?

Hahonaanni

Type ampa model kepemimpinan na jumpah bani si Salomo na mangindo hubani Naibata ase ibere uhur na pantas laho manggomgomi bangsa-Ni maranggou ma jumpah hatiha on. Legan do na ipindo pakon na iparsinta. Aido ase buei do pemimpin na gagal i gereja, pamarentahan, masyarakat, lembaga, organisasi  bani kepemimpinanni atap horjani. Halani lang marguru bani biar mangidah Jahowa marhorja tapi domu hubani rosuh ni sandiri. Lang dong be jumpah hikmat tapi na dong ai ma nikmat parsatongkinan. Keberhasilan ni pemimpin atap goluh gariada mantaluhon sagala hapentaron hunbani sagala bangsa ai ma anggo manjalo ampa mangkagoluhkon hapentaron na hunbani Naibata. Halani ai porlu tumang do ase tubuh ibagas hadirionta rombag manjalo ampa mambahen hapentaron na hunbani Naibata tang siporlunan bani goluh ampa kepemimpinanta ase gabe panjaliran ni pasu-pasu goluhta ampa horjanta. Sadokah sonai pangarusionta gabe pasu-pasu ma goluh ampa horjanta. Parhiteian ase ampei banta hapentaron ni Naibata anggo ihagoluhkon hita na isobut bani Podah 9:10: ”Biar mangidah Jahowa do mulani hapentaron, anjaha panandaion bani Napansing ai, ai do pangarusion”.Tangkas torang do na isobut ni hata in siparimbagashononta rombang. Hunbani hata in iajarhon do hubanta paboa biar mangidah Jahowa ampa panandaion pasal Naibata kunci manjalo hapentaron ni Naibata. Lang marobu mamparlajari atap manjalo hapentaron na hun dunia on tapi pakei hita ma hapentaron ai lambin padohorhon diri hubani Naibata.Jadi ma hita gabe pribadi na mabiar bani Jahowa, ase jumpah hapentaron ase boi idalani hita goluh on i bagas na bonar sonari ronsi sadokah ni dokahni. Ase lambin tarmurmur goran ni Naibata marhitei goluh ampa pangidangionta.

 Pdt Sudi Sinaga