
Bahan PA Bapa, Minggu, 01 Oktober 2023 (17 Set. Trinitatis)
Nas : 1 Timotius 1:3-11
Tema : Berpeganglah pada ajaran yang sehat
Tujuan : Agar kaum bapa senantiasa berpegang pada pengajaran yang sehat, yakni pengajaran Kristus
PARLOBEINI
Isuratkon Paulus surat on hubani si Timotius janah paingatkon kuria in ase gabe kuria ni Naibata na manggoluh. Sanggah isobut hita hata ‘gareja’ atap kuria lang sihol manobut pasal gedung gareja atap kebaktian Minggu, tapi goluh ampakon pangidangion ni halak na porsaya i tongah-tongahni halak siganup ari. Adong do piga-piga tema na muncul ibagas surat on. Tapi ipungkah Paulus do surat on marhitei sada fokus aima, aha do tugas ni gareja? Tugas ni gareja irangkumni bani ayat 4, aima parsombahon bani Naibata ibagas haporsayaon. Maningon do ihorjahon hita horja pangidangionta ampa haganup goluhta ibagas haporsayaon. Aha do na maningon ihorjahon hita? Balos ni Paulus aima, horja ni Tuhan. Sedo horja ni jolma, lang horjata sandiri apalagi ma horja ni Sibolis. Horja ni Tuhan ma horjahon hita halani Tuhan Jesus ai do ulu ni gareja in, Ia do kopala na mambere parentah, instruksi ampa patotapkon arah hubani haganup angkula ni Kristus on. Horja on lang boi ihorjahon hita marhitei gogohta sandiri, tapi marhiteihonni haporsayaon do. Iman artini bergantung hubani Tuhan, tanpa haporsayaon gagal do hita mangkorjahon on.
Jadi anggo tugas ta sebagai gareja mangkorjahon horja ni Naibata, sonaha do boi hita mangkorjahon in?
HATORANGAN
Ibere Paulus do instruksi na penting pasal sonaha do hita mangkorjahon horja ni Tuhan ibagas haporsayaon on, aima 1. Kebijaksanaan Spiritual 2. Imotivasi holong 3. Mangkorjahon uhum ibagas na sintong
Kebijaksanaan Spiritual (ayat 3-4)
Bani ayat 3, ipaingat Paulus do Timotius ase soh ma ia lobei i Epesus.
Otik pasal latar belakang ni surat on. Itadingkon Paulus do si Timotius i Epesus laho mengawasi kuria ijai sanggah na misir ia hu Makedonia laho manoruskon pardalanan ni misi ni. Panorang isuratkon Paulus surat on, kira-kira marumur 10 tahun do kuria Epesus. Ipajongjong si Paulus kuria on sekitar tahun 54 M. Tading do Paulus sadokah 3 tahun ijai laho mambaritahon Injil, mangajari kuria pasal hatani Naibata, membangun sidea ibagas haporsayaon janah marhasadaon. Tapi bani ambilan on adong gejolak na iidah Paulus, halani ai ma ipagolpani anak rohani ni ai marhiteihon piga-piga pesan ase kuria on totap bani jalur ni anjaha ipenuhi sidea tujuan na iondoskon Tuhan bani sidea. Piga-piga pesan on aima:
Ulang ipodahkon pangajaran na legan
Tegas tumang do ipagolpa si Paulus ijon ase ulang ibere ruang bani pengajaran palsu, tapi ipalumba ma deba halak. Hata ipalumba ijon aima istilah militer na mararti “mambere perintah na tegas.” Lang ihatahon ijon ase isarankon ase ipasoh horja na lepak ai. Paulus aima apostel ni Jesus Kristus anjaha Timotius aima wakilni na ihunjuk Kuria. Maningon ipakei si Timotius do otoritas na ibere Tuhan on ase memerintahkan ase ipasoh ma pengajaran na legan on.
Ungkapan “mamodahkon pangajaran na legan” on bani Bahasa Yunani boi do iartihon gabe “mamodahkon sesuatu na berbeda humbani pengajaran na sebelumni.” (Galatia 1:6-8)
Anggo adong sasahalak na mengajarkan sesuatu na bertentangan pakon Bibel, hata ni Tuhan in, mararti do ia ai berhadapan pakon cara pengajaran na kahou. Hatani Tuhan ai do na mangajari hita laho membedahon na sintong humbani na lepak. Pengajaran palsu itongah-tongahni Kuria lang boi itoleransi hita.
Ulang terganggu bani hal na lang penting
Penegasan ni Paulus lang pitah berkaitan bani na sintong pakon na lang sintong tapi termasuk do homa bani na penting ampakon na lang penting. Ulang ra saor bani turi-turian barang bani tarombo-tarombo na so marbona marujung (ayat 4). Gakni deba halan na i kuria Epesus on lang pitah padaskon ajaran palsu tapi dihut do homa terpesona bani mitos pakon legenda. Hata saor ijon boi do iartihon mengalihkan pikiran, mencurahkan pikiran pakon upaya menyibukkan diri bani sesuatu hal. Marimbang focus ia bani hatani Tuhan, na deba halak on terjebak ibagas mitos pakon legenda. Marimbang mamodahkon hasintongan, sidea isibukkon marhitei hal-hal na lang penting.
Age pe ijon lang ibotoh hita persis pasal aha do turi-turian on. Adong indikasi bahasa guru-guru palsu on aima halak Yahudi, sehingga mungkin sidea berdebat pasal mitos pakon silsilah Yahudi na berkaitan pakon Bibel. Tapi hal ai lang terlalu penting. Sonai ma inti ni. Anggo bani panorang sonari on, boi do ai pasal spekulasi bani akhir zaman. Hita domma ibere tanggung jawab i gareja, ase ulang ma ipaturut hita ajaran palsu berkembang i tongah tongahta ampakon mitos-mitos na patubuhkon parsalisihan.
Imotivasi marhiteihon holong (ayat 5-7)
Bani ayat 5-7 pesan na ipadas Paulus aima pasal tujuanni titah. Ijon ia menghubungkon titah ai pakon holong, artini ibagas na mangkorjahon horja ni Tuhan maningon do imotivasi marhiteihonni holong. Sonaha do ase boi holong on na gabe motivasi ta, ipagolpa Paulus do marhiteihon nasehat-nasehat on:
Ramotkon ma uhur na borsih, panggora ni uhur na madear ampa haporsayaon na pitah.
Na parlobei maningon adong do banta uhur, panggora ni uhur na borsih ampakon iman yang kuat. Motif ta maningon do murni. Lang boi ihorjahon hita horja ni Tuhan ibagas motif na egois ampakon na lang dear. Ibutuhkon ham do ketulusan ampakon holong. (ayat 5)
Podah na madear ma patugah ham
Na paduahon, maningon do na ipadas hita aima pangajaran na membantu halak na legan marbanggal ibagas haporsayaonni. Halani songon nini ayat 6, bahat do kuria in na marbalik halani hata-hata na lumei.
Hata na lumei mararti do hata na bani dasarni lang marguna, na lang membangun. Guru-guru palsu on lang menolong ise pe. Sidea mambahen konflik ampakon kontroversi. Tapi sungkun-sungkun ni, iboban sidea do kuria in hubani Kristus? Ibangun sidea do haporsayaonni halak na legan? Lang, halani na isahapkon sidea aima hata na lumei, na kosong, na lang marguna. Dobni gabe marbalik do sidea. Hata marbalik on berarti menyimpang atau meleset humbani sasaran. Bani istilah medis aima “dislokasi”, mararti lang sehat, lang marguna. Sonai ma keadaan ni kuria pangkorhonni hata na lumei on. Anggo holong do na memotivasi ham, pasti focus do ham bani hal-hal na membantu kuria in tumbuh ibagas imanni sidea.
Ulang pasangapkon diri sandiri
Na patoluhon na lang boi adong banta aima keinginan sihol pasangapkon diri sandiri. Guru bani Titah in lang tertarik sidea on menolong halak na legan, tapi pitah pasangapkon dirini sandiri do. Sidea sihol itandai sebagai guru Titah, menginginkan rasa hormat ampa kekaguman humbani halak na legan. Sidea mangkasiholhon pengikut, tapi sidea lang benar-benar siap untuk mengajari ise pe. Lang iarusi sidea aha pe na hinatahonni sidea atap na sinaksihonni sidea.(ayat 7)
Halani ai maningon do ibohali hita kuria in ase ulang urah tertipu ampa terlena bani guru-guru palsu. Maningon do iuji sidea haganupan ai marhiteihonni hatani Naibata.
Pargunahon ma Titah ibagas na dear (ayat 8-11)
Menurut Paulus dear do Titah in anggo domu hubani tujuanni ipargunahon ai. (ay 8). Titah ai dear halani Titah ni Naibata do in. Titah on mencerminhon karakter ni Tuhan, ipagolpa do hita ija na sintong pakon lang, janah bani ujungni ipatuduh Titah ai do Bahasa hita membutuhkon Kristus. Aima anggo tepat sasaran Titah on. Sonaha do artini mampargunahon Titah na lang tepat? Secara sederhana aima anggo ibahen hita ai laho menghakimi hasomanta, lang mangkaholongi ampakon mengampuni sidea ibagas idop ni uhur. Setiap panorang ituntun hita Kuria ai roh hubani Naibata pitah halani mematuhi Titah, lang marhiteihon haporsayaon , ibahen hita do Titah on lang bani tujuanni.
Bani ayat 9, ipajojor Paulus do hubani pakon aha do tujuanni Titah on. Aima na parlobei bani halak na so martitah, lang bani halak parpintor. Boi do isuba hita mambahen perbandingan antara 10 Titah pakon deskripsi ni Paulus bani ayat 9-10.
Sepuluh Hukum Taurat
|
Deskripsi 1 Tim 1:9-10 |
Ulang marnaibata nalegan
Ulang manombah berhala Ulang menyalahgunahon goranni Tuhan Manrobuhon ari minggu
Pasangapkon namatorasmu Ulang mamunuh Ulang marbangkis Ulang manangko Ulang manaksihon hata na so tongon Ulang menginginkan milikni hasoman |
Na so pansing ampa na mabutak Na so marnaibata
Sibunuh bapani ampa inangni Sibunuh jolma Parladung Panriah-riah Pamangus Sibijahon na so tongon Na marlawanan dompak pengajaran na sintong |
PANUTUP
Titah ni naibata lang boi mambere haluahon banta. Titah on boi menyingkapkan dosanta jadi isadari hita do bahasa lepak do na ihorjahon hita. Tapi pitah idop ni uhur ni Tuhan do boi hita maluah ampakon haporsayaon bani Tuhanta Jesus Kristus. On ma Injil na paluahkon hita, ase manggoluh hita ibagas iman na toguh.
Ase songon tujuanni ambilan on pe, “Agar kaum bapa senantiasa berpegang pada pengajaran yang sehat, yakni pengajaran Kristus”, saling menjaga ma hita samah hita, ase ulang adong na manlembang humbani Tuhanta in.
Pdt. Jenny Purba